Ο Κένταυρος Χείρων

 

 

Ο Κένταυρος Χείρων

    Η μαγεία στον ελληνικό μύθο είναι πανταχού παρούσα.

Διαπέρασε τις πεποιθήσεις της ελληνικής ζωής σε όλα τα στρώματα της κοινωνίας, υποδεικνύοντας σε μεγάλο βαθμό τη θρησκευτική ομοιογένεια της αρχαιοελληνικής κοινωνίας. Η μαγεία εξυπηρετούσε, μεταξύ άλλων ως θεμέλιο για την ανθρώπινη γνώση και ήταν μέσο ελέγχου του άμεσου περιβάλλοντος, των δυνάμεων της φύσης, της ζωής και του θανάτου, καθώς και άλλων περιοχών της γνώσης, που τελούν σήμερα υπό την αιγίδα της τεχνολογίας

Όπως το θέτει μια σύγχρονη αυθεντία στο πεδίο της σύγχρονης ανθρωπολογίας:

  «Η πρακτική της μαγείας ήταν πανταχού παρούσα στην κλασική αρχαιότητα.

Οι σύγχρονοι του Πλάτωνα και του Σωκράτη τοποθετούσαν ειδώλια στους τάφους και τα κατώφλια των σπιτιών τους [...] 
Ο Κικέρων χαμογέλασε με κάποιον που ισχυρίστηκε ότι είχε χάσει τη μνήμη του υπό την επιρροή κάποιας γητείας και ο Πλίνιος ο Πρεσβύτερος ισχυριζόταν πως όλοι φοβούνταν μήπως πέσουν θύματα της μαγείας.

Οι πολίτες της Τέω καταριούνταν εκείνον που θα επιτίθετο στην πόλη, ενώ στη Δωδεκάδελτο υπήρχαν νόμοι ενάντια στη μαγική μεταφορά της συγκομιδής από το ένα χωράφι στο άλλο.

Οι αυτοκρατορικοί νομικοί κώδικες περιείχαν εκτεταμένες αναφορές ενάντια σε όλα τα είδη της μαγείας -εκτός από την ερωτική και τη μετεωρολογική [...]

Οι μαγικές τελετουργίες οδήγησαν σταδιακά σε μια ανώτερη πνευματικότητα, ανοίγοντας εν τέλει το δρόμο στην υπέρτατη θεότητα»[1].

            Δεδομένου ότι τα περισσότερα μέλη της αρχαιοελληνικής κοινωνίας ακολούθησαν το ίδιο βασικό σύνολο πεποιθήσεων σχετικά με την κλίμακα των μαγικών δυνατοτήτων, σε ότι αφορά στους θεούς και τις δυνατότητές τους, με τοπικές παραλλαγές βέβαια, το μυθολογικό σύστημα κατείχε αφεαυτού ενότητα και μια δομή στην οποία λίγο- πολύ μπορούσε να προβλεφθεί η προσθήκη των νέων χαρακτήρων, ή η απόδοση κάποιων ιδιοτήτων με αρκετή ακρίβεια. 
Η αντανάκλαση αυτών των πεποιθήσεων στον κλασικό μύθο δεν ήταν κάποια άσκηση της φαντασίας με τον ίδιο τρόπο που γίνεται πιθανώς σήμερα. Ενώ οι αντιλήψεις και οι παρουσιάσεις των ιστορικών/μυθολογικών μορφών στο μύθο και η πλοκή των ενεργειών τους απαιτούσε μια ορισμένη δημιουργικότητα και ποιητική άδεια εκ μέρους του αφηγητή, η δομή του μαγικού κόσμου ήταν τμήμα ενός καλά εγκαθιδρυμένου πλαισίου από τα βάθη των προϊστορικών χρόνων.

            Μέσα σε αυτό το πλαίσιο κατέχει σημαντική θέση ο ρόλος των Κενταύρων, τόσο πρακτικά όσο και συμβολικά.

Στην ιστορία και την τέχνη οι Κένταυροι απεικονίζονται με ανθρώπινο το άνω τμήμα του κορμού και ζωικό το κάτω.

Ως ιδιοσυγκρασίες, όμως, φαίνεται πως δεν ήταν αρκετά ισορροπημένοι και παρουσιάζονται ως είδη πρωτόγονα που όφειλαν περισσότερα στη ζωική φύση τους παρά στην ανθρώπινη κληρονομιά τους. Ο μύθος τους τοποθετεί στη Θεσσαλία, στην κατεξοχήν μαγική γη της ελληνικής επικράτειας με τις φημισμένες μάγισσες, στις οποίες θα αφιερώσουμε μια ξεχωριστή σπουδή.

Η παρουσία τους στη θεσσαλική γη αποδόθηκε σε έναν γηγενή βασιλιά των Λαπίθων. Στα ελληνικά έργα τέχνης η τυπική απεικόνιση των Κενταύρων είναι εκείνη που τους δείχνει να επιτίθενται στους Λαπίθες, εμπλεκόμενοι σε πράξεις βιασμού και λεηλασίας, όπως και στην γαμήλια τελετή του Πειρίθου.

Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η παρουσία τους ήταν συμβολική των απεριόριστων και απρόβλεπτων ιδιοτήτων του φυσικού κόσμου.

            Κατά τον ίδιο τρόπο η λογοτεχνική παρουσία τους στο μύθο είναι συχνά συμβολική της πολιτισμικής ανάγκης να καθιερωθεί -να επανακαθιερωθεί μάλλον- η κυριαρχία σε αυτό που οι Έλληνες της αρχαιότητας αντιλαμβάνονταν ως δική τους σφαίρα επιρροής. Οι ελληνικοί ήρωες έπρεπε για να καθιερώσουν την παρουσία του πολιτισμού τους σε έναν ευρύτερο κόσμο και αυτό το κατόρθωναν τυπικά δαμάζοντας μυθικά ή υπερφυσικά πλάσματα.

Όμως, μη ανθρώπινα τέρατα όπως ήταν η Σκύλλα, η Χάρυβδης, η Χίμαιρα ή η Σφίγγα απεικόνιζαν τη μάχη ανάμεσα στον πολιτισμό και τον ευρύτερο κόσμο.

Υβριδικά ημιανθρώπινα πλάσματα τέτοια όπως ήταν οι Κένταυροι αντιπροσώπευαν συχνότερα τις εισβολές αρνητικών όψεων εκείνου του μεγαλύτερου κόσμου στον κόσμο της δικαιοδοσίας των Ελλήνων.

Σε ένα ευρύτερο ψυχολογικό πλαίσιο πρόκειται για την εισβολή του ασυνείδητου κόσμου στις επικράτειες της καθημερινής συνείδησης, η αρχική σύγκρουση ανάμεσα στις απειλητικές μορφές ενός άγνωστου και σκοτεινού κόσμου και τον τακτοποιημένο κόσμο της λογικής συνείδησης. Τούτη η πρωτογενής σύγκρουση είναι η ίδια -αν και με διαφορετική μορφή- με τη σύγκρουση ανάμεσα στο Διονυσιακό και το Απολλώνιο στοιχείο .

            Η παρουσία του Χείρωνα, αντιθετική στο είδος του, κατείχε μια πλήρως διαφορετική έννοια. Με έναν πολύ πραγματικό τρόπο, ο Χείρων θα μπορούσε να θεωρηθεί η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα σε ό,τι αφορά στο  συμβολισμό του Κένταυρου στον ελληνικό κόσμο. Εκεί που οι άλλοι αντιπροσώπευαν την κτηνωδία και τον κίνδυνο του φυσικού κόσμου, ο Χείρων αντιπροσωπεύει την αφθονία και την ευλογία του, όπως φαίνεται από το γεγονός ότι δίδαξε σε διάφορους ήρωες τις εν δυνάμει αγαθοεργές δυνάμεις του φυσικού κόσμου -τις τέχνες της αστρολογίας, της βοτανικής, της θεραπείας, του κυνηγιού, της πολεμικής τέχνης, και της άσκησης των δικών τους εσωτερικών, φυσικών χαρισμάτων, δώρα των θεών μέσω κληρονομικής διαδοχής ή προστασίας.

Είναι σημαντικό ίσως να σημειώσουμε εδώ ότι, όπως τα υπερφυσικά χαρίσματα έπρεπε να παραχωρηθούν από τους θεούς, έτσι επίσης χρειαζόταν και μια τυπική εισαγωγή στη μαθητεία, προκειμένου να προσφερθούν τα οφέλη της σοφίας του. Τους μαθητές του Χείρωνα τους έφερναν είτε ή θεοί ή προηγούμενοι μαθητές του, που γνώριζαν τη διδασκαλία του και είχαν φθάσει ως εκεί με θεϊκή παρέμβαση

            Η πρωιμότερη αναφορά στον Χείρωνα ίσως είναι αυτή που απαντάται στις τελευταίες γραμμές της Ησιόδειας Κοσμογονίας. Το όνομα του Κένταυρου συνδέεται με ένα παιδί που γεννήθηκε από τον ήρωα Ιάσωνα και τη μάγισσα Μήδεια: [...Κι αυτή στην εξουσία μπαίνοντας του Ιάσωνα του βασιλιά, γέννησε τον Μήδειο, το γιο της, που τον ανάθρεψε στα βουνά ο Χείρων, ο γιος της Φιλύρας  και του μεγάλου Δία το σχέδιο γινόταν...]

Η ακριβής φύση αυτών των γραμμών είναι αρκετά ενδιαφέρουσα, αν λάβουμε υπ’ όψη μας την επερχόμενη μοίρα του συγκεκριμένου απογόνου, ένα παιδί προδιαγεγραμμένο να θανατωθεί στη νιότη του, παρά να εκτελέσει τα δικά του κατορθώματα.

Εδώ θα τολμούσαμε να πούμε πως ο Ησίοδος με τη ρήση «και του μεγάλου Δία το σχέδιο γινόταν» δεν αναφέρεται στον Μήδειο αλλά στον Χείρωνα.

Ο σκοπός του Δία είναι ο ρόλος που εκπληρώνει ο Χείρων στη σφαίρα του ελληνικού μύθου: να διδάξει τη μαγεία του στις μελλοντικές γενεές.

     Λαμβάνοντας υπ’ όψη την αγάπη και την προσκόλληση που έδειχναν οι πρόγονοί μας στη γραμμή καταγωγής τους (μητρογραμμική ή πατρογραμμική), και του ρόλου

που έπαιζε στον καθορισμό της κοινωνικής θέσης, έχει ενδιαφέρον να δούμε την καταγωγή του Χείρωνα.

Αντίθετα από τους άλλους Κένταυρους, ο Χείρων δεν κατάγεται από τους Λαπίθες. Κατάγεται από τον Κρόνο και τη νύμφη Φιλύρα. Όπως και άλλοι Ολύμπιοι, ο Χείρων είναι παιδί του Κρόνου.

Ωστόσο, δεν κατέχει κάποιο ιδιαίτερο βασίλειο όπως οι άλλοι θεοί. Δεν δρα μέσα σε ένα προαποφασισμένο εννοιολογικό πλαίσιο.

Μοιάζει περισσότερο να είναι απλά ένα τμήμα -ένα ουσιαστικό τμήμα- του κόσμου, που μπορεί να ενώσει κάποια ρήγματα στις λογικές αλληλουχίες της εικόνας που έχουμε για τη δημιουργία.

Αυτή φαίνεται να είναι και η πλέον ενδιαφέρουσα από τις σύγχρονες απόψεις για τη λειτουργία της μαγείας, όπως την ανέπτυξε ο Ιταλός ανθρωπολόγος de Martino, που ερμηνεύει σε μεγάλο βαθμό την ανάγκη των αρχαίων λαών να διαμορφώνουν και να ερμηνεύουν τις λογικές ανακολουθίες του περιβάλλοντος κόσμου με τρόπο μαγικό.

Ο Χείρων κατέχει μια εγγενή γνώση του φυσικού κόσμου, που συμβολίζεται εξωτερικά με την κτηνώδη φύση του αλόγου. Ο δίμορφος Χείρων τον περιγράφει ο Απολλόδωρος, μια αναφορά που εκ πρώτης όψεως φαίνεται περιττή.

Άλλωστε, κάθε Κένταυρος κατείχε μια διπλή ανθρώπινη και ζωική μορφή. Εντούτοις, όλοι οι άλλοι Κένταυροι λειτουργούν μόνο σε έναν κόσμο, αυτόν της αγριότητας και των ενστίκτων. Ο Χείρων μόνος του γεφυρώνει το χάσμα μεταξύ της φύσης και του πολιτισμού, λειτουργώντας ως αγωγός διαβίβασης εκείνων των ιδιοτήτων του φυσικού κόσμου που πιθανώς θα ωφελήσουν τον πολιτισμό με τις διδασκαλίες του. Η εγγενής γνώση του για τη μαγεία του φυσικού κόσμου μεταφέρθηκε στους διάσημους ήρωες-θεραπευτές μαθητές του, και μέσω αυτών, στον υπόλοιπο κόσμο.

            Φαίνεται πως οι μύθοι για τη μαγεία του Χείρωνα αυξήθηκαν σημαντικά με την πάροδο του χρόνου. Διατηρούμε μόνον κάποιους υπαινιγμούς για την προέλευσή του και ακόμα λιγότερες πληροφορίες για τους συγκεκριμένους τρόπους με τους οποίους να εκπλήρωσε το σκοπό του -δηλαδή τις μαγικοθεραπευτικές δεξιότητες που δίδασκε στους μαθητές του, και τους τρόπους με τους οποίους εξελίχθηκαν οι δεξιότητες.

Έχει υποτεθεί στο παρελθόν και σε ένα βαθμό είναι αποδεκτό ότι καθώς μεταβάλλονταν οι ιδέες περί εκπαίδευσης, αναπτύσσονταν και οι ιδέες για τη σοφία του Χείρωνα όπως και οι απόψεις για τον τρόπο με τον οποίο εκπαίδευε τους μαθητές του, ιδέες που υποστήριξε ο Πίνδαρος:

            «Αλλά ο ξανθός Αχιλλέας, μένοντας στο σπίτι της Φιλύρας σαν παιδί, έκανε έργα μεγάλα, συχνά κραδαίνοντας στα χέρια του ένα ακόντιο με μια κοντή λεπίδα (βραχυσίδαρον άκοντα), γοργός σαν τον άνεμο, έφερε το θάνατο στα άγρια λιοντάρια στη μάχη, σκότωσε κάπρους άγριους κι τα ασθμαίνοντα κουφάρια τους στον Κένταυρο, τον γιο του Κρόνου, στην αρχή σαν ήταν έξι χρόνων, και κατόπιν όλο το χρόνο που ‘μείνε εκεί, ένα παιδί που το παιχνίδι ήταν άθλοι δυνατοί.

Τον θαύμαζε η Άρτεμις και η θαρραλέα Αθηνά, γιατί τα ελάφια τα σκότωνε δίχως σκυλιά και δόλιες παγίδες. Γιατί εκείνος υπερείχε στα πόδια. Όλα αυτά που αφηγούμαι έπος των προγόνων είναι».

            Η αρχαιότητα των ιδεών που αφορούν στον Χείρωνα πιστοποιείται από τη φανερή ανάγκη του Πίνδαρου να ξεκαθαρίσει ότι δεν είναι επινόηση δική του το γεγονός ότι ο Αχιλλέας διδάχθηκε να κυνηγά με αυτόν τον τρόπο, ούτε κάποιες πολιτισμικές εξελίξεις. Είναι ένα γνωστό γεγονός που έμαθε από παλαιότερες ιστορίες. Στην εποχή του οι άνθρωποι ανέπτυξαν άλλες ιδέες για τη γνώση και τις διδασκαλίες του Χείρωνα, τις οποίες επιχειρεί να περιγράφει λεπτομερειακά

            «Ο Χείρων με τη βαθιά του γνώση τον Ιάσονα δίδαξε στη λίθινη κατοικία του και τον Ασκληπιό μετά από αυτόν και του δίδαξε την τέχνη τη θεραπευτική με χέρια ευγενικά. Συν τω χρόνω γάμο κανόνισε για την αγλαόκολπη κόρη του Νηρέα, δίδαξε τον γιο της τον ευγενή τρέφοντας το πνεύμα του με τα πρέποντα. Κι όταν οι άνεμοι τον έσπρωξαν στην Τροία, στάθηκε ανάμεσα στις λόγχες και τις κραυγές της μάχης»

            Γνωρίζουμε από την Ιλιάδα ότι ένα τουλάχιστον από αυτά τα «πρέποντα» ήταν η θεραπεία, καθώς υπάρχουν δύο τουλάχιστον αναφορές για τις διδασκαλίες του Χείρωνα στο συγκεκριμένο έπος. Η πρώτη συνδέεται με τον Μενέλαο, που πληγώθηκε από τρωικό βέλος. Ένας γιατρός από τις τάξεις των Αχαιών ο Μαχάων, που συνέβαινε να είναι γιος του Ασκληπιού, κλήθηκε να «ρουφήξει το δηλητήριο από την πληγή και επιδέξια να επιθέσει πάνω της φάρμακα, που ο Χείρων έδωσε πριν από καιρό στον πατέρα του». Η δεύτερη αναφορά σχετίζεται έμμεσα με τον Αχιλλέα. 
Ο Ευρύπυλος ζήτησε από το σύντροφό του στη μάχη Πάτροκλο να τον βοηθήσει. «Σώσε με τουλάχιστον τώρα [...] κόψε το βέλος από το μηρό μου, ξέπλυνε το μαύρο αίμα με ζεστό νερό και βάλε πάνω του καλά γιατρικά, από αυτά που λένε ότι σου είπε ο Αχιλλέας, αφού ο Χείρων, ο δικαιότερος του μίλησε γι’ αυτά».

Όντας ο ίδιος ο Μαχάων πληγωμένος, η επόμενη καλύτερη επιλογή ήταν ένας μαθητής του Χείρωνα, ακόμα κι αν αυτός ο μαθητής δεν ήταν εκπαιδευμένος ως θεραπευτής. Τέτοια ήταν η πίστη στη σοφία του Κένταυρου.

            Από τέτοιες σκόρπιες αναφορές, φαίνεται ξεκάθαρο ότι η πρόσθεση της θεραπείας, της αστρονομίας, της μαγείας και της φιλοσοφίας στο ρεπερτόριο των δεξιοτήτων που δίδασκε ο Χείρων συνδέεται άμεσα με τον αυξανόμενο πλούτο της γνώσης των αρχαίων Ελλήνων.

Το σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση είναι το γεγονός ότι σε αυτή τη γνώση θεμελιακή θέση κατέχει η μαγεία. Ένας πλούσιος σπόρος από τον οποίο ξεπηδά η συγκεκριμένη γνώση με μια γοργή διαδικασία ανάπτυξης της ανθρώπινης διάνοιας Κατά τον ίδιο τρόπο οι απεικονίσεις του Χείρωνα στην τέχνη υποδεικνύουν την ίδια αλλαγή ιδεών, όχι μόνο στη μορφή αλλά και την ουσία της εκπαίδευσης:

          Ο Χείρων δε φαίνεται μόνος στις αγγειογραφίες. Στις αρχαιότερες απεικονίσεις φαίνεται να δέχεται τον Αχιλλέα ως μαθητή του ή να παίρνει τον Αχιλλέα σαν παιδί από τα χέρια του Πηλέα, του πατέρα του. Ο ρόλος του Χείρωνα είναι συνδυασμός θετού πατέρα και διδασκάλου. Αυτή είναι άλλωστε και η αρχαιότερη παράδοση. Ο Πηλέας, η Θέτις ή και οι δύο μαζί αποδίδουν το παιδί στην προστασία του διδασκάλου για καθοδήγηση, μια καινοτομία που ώθησε την καλλιτεχνική φαντασία σε συγκεκριμένες απεικονίσεις κατά τα τέλη του 6ου αι. Π.Κ.Χ.».            
Ανεξάρτητα από τις αλλαγές στις λεπτομέρειες της εκπαίδευσης, ο πυρήνας της σχέσης μεταξύ του Χείρωνα και των μαθητών του παρέμεινε ο ίδιος. Ανεξάρτητα από την ηλικία κατά την οποία τους εμπιστεύονταν σε εκείνον, και ανεξάρτητα από το επίπεδο γνώσης που κατόρθωναν -είτε επρόκειτο να ζήσουν στην ερημιά, να αποβάλλουν τον ανθρώπινο μανδύα και να αναλάβουν μια θέση στον κόσμο σαν κυνηγοί, όπως ο Αχιλλέας ή ο Ακταίων, είτε να χρησιμοποιήσουν τα άφθονα δώρα του φυσικού κόσμου ως θεραπευτές, ή να διαβάσουν το μέλλον στα άστρα ή με άλλα μέσα όπως ο Αρισταίος, ανεξάρτητα από όλα αυτά, φαινόταν ως μαγεία, ισόμετρη με το επίπεδο δεξιοτήτων των ατόμων που απάρτιζαν τον περιβάλλοντα κοινωνικό ιστό.

            Ο Χείρων ήταν πλέον ένα είδος αρχετύπου που ενοποιούσε και αιτιολογούσε τούτη τη μαγική γνώση. Μια γνώση που ήλθε από τους θεούς, αφού ήταν γιος του Κρόνου, και χρησιμοποιήθηκε από τον Ηρακλή για την ολοκλήρωση των άθλων του ή από τον Προμηθέα για τη διεύρυνση της ανθρώπινης γνώσης.

            Η σχέση εμποτιζόταν επίσης με τη μαγεία για έναν ακόμα απλό λόγο, την κοινωνική πεποίθηση των Ελλήνων στο προκαθορισμένο και τη μοίρα.

Εκείνοι που εκτελούσαν μεγάλους άθλους, ήταν προκαθορισμένο να το κάνουν. Γεννιούνταν από θεότητες, που τους περνούσαν τις μαγικές τους ικανότητες. Αυτές οι ικανότητες ενδυναμώνονταν με την εκπαίδευση που λάμβαναν, και τους επέτρεπε να εκμεταλλεύονται πλήρως τα χαρίσματά τους.

Τούτη η εκπαίδευση ήταν δυνατή εξαιτίας της «μαγικής» τους σύνδεσης με τη θεότητα, εκπαίδευση που αποκαθιστούσε τις σιωπηλές «μαγικές» δυνατότητες πάνω τους μέσω της γνώσης, επιτρέποντάς τους να αποκτήσουν φυσικές δυνάμεις ανεξήγητες και θαυμαστές. Αυτή είναι άλλωστε και η ουσία της μαγείας στο εννοιολογικό της πλαίσιο. Η βαθύτερη γνώση, που προωθείται βαθιά μέσα στο μέλλον, έως ότου γίνει αποδεκτή από το σύνολο της ανθρώπινης διάνοιας.

Η εκπαίδευση του Χείρωνα ήταν κατάλληλη, γιατί ήταν αποκλειστική  και παρεχόταν μόνο σε εκείνους που αποδεικνύονταν άξιοί της εξαιτίας των προγόνων τους.

Ήταν επίσης κατάλληλη, γιατί ήταν αποτελεσματική.

Τούτο το παρατήρησε ο Νικολό Μακιαβέλλι περίπου δύο χιλιάδες χρόνια αργότερα, όταν είπε:

«Υπάρχουν δύο τρόποι να μάχεσαι, μέσω του νόμου και μέσω της δύναμης.

Ο πρώτος τρόπος ταιριάζει στον άνθρωπο και ο δεύτερος στα θηρία.

Αφού, όμως, ο πρώτος τρόπος είναι ανεπαρκής, πολύ συχνά γίνεται αναγκαίο να καταφύγει κανείς στον δεύτερο.

Για αυτό ο πρίγκηπας χρειάζεται να γνωρίζει να χρησιμοποιεί και τους δύο τρόπους και τον ανθρώπινο και τον θηριώδη.

     Οι συγγραφείς της αρχαιότητας δίδασκαν τούτο το μάθημα αλληγορικά, όταν αφηγούνταν πώς ο Αχιλλέας και πολλοί άλλοι αρχαίοι πρίγκηπες στέλνονταν για διδασκαλία στον Χείρωνα τον Κένταυρο. Έχοντας για δάσκαλο ένα πλάσμα μισό ανθρώπινο και μισό θηρίο σημαίνει ότι μαθαίνει κανείς πώς να χρησιμοποιεί τη μία και την άλλη φύση, και ότι η μία δίχως την άλλη δεν μπορεί να διαρκέσει» .

Και, τελικά, ήταν κατάλληλη εξαιτίας του ανθεκτικού στο χρόνο συμβολισμό του Χείρωνα, η αξία της γνώσης για χάρη της γνώσης, ακόμα και αν μπορούσε να μεταδοθεί μόνο στους λιγοστούς που επέβαλε ο αριστοκρατικός χαρακτήρας της αρχαιοελληνικής κοινωνίας. Τούτος ο συμβολισμός φαίνεται με σαφήνεια στο θάνατο του Χείρωνα.

Ο θάνατος του αθάνατου Χείρωνα προήλθε από τη σύγκρουση αυτών των δύο κόσμων του φυσικού και του πολιτισμένου, το αποτέλεσμα μιας σύγκρουσης μεταξύ του είδους του, των άλλων Κενταύρων, και του τελευταίου μαθητή του, του Ηρακλή.

Κατά τη διάρκεια της μάχης, όταν πρόστρεξαν στην προστασία του οι άλλοι Κένταυροι για να αποφύγουν την οργή του Ηρακλή, ο Χείρων χτυπήθηκε από ένα βέλος του μαθητή του, βέλος εμποτισμένο στο αίμα της Ύδρας. Κατά σύμπτωση το ίδιο αίμα θα προκαλέσει και το θάνατο του ίδιου του Ηρακλή μέχρι να ολοκληρωθεί ο κύκλος του αίματος στο πρόσωπο του Προμηθέα. Ο Χείρων δεν μπορούσε να θεραπευτεί μόνος του από την αγωνία του δηλητήριου της Ύδρας και την ίδια στιγμή ήταν ανίκανος να πεθάνει με φυσικό τρόπο, όντας αθάνατος. Ζήτησε από τον Δία να τον απαλλάξει από την αθανασία του, αλλά ακόμα και ο θάνατός του υπηρέτησε ένα σκοπό στην υπηρεσία της γνώσης.

            Με το θάνατό του απελευθέρωσε ένα άλλο σύμβολο της γνώσης από τα δεσμά του, τον Προμηθέα, τον Τιτάνα που έδωσε στους ανθρώπους τη φωτιά.

Ο Προμηθέας καταδικάστηκε σε αιώνια φυλάκιση και αιώνιο βασανιστήριο «έως ότου κάποιος θεός να γίνει διάδοχός του, να αναλάβει τους βασάνους του Προμηθέα και να κατέβει στον σκοτεινό Άδη και τις σκιές του Τάρταρου».

Τούτη η ακολουθία γεγονότων ενδυνάμωσε τον συμβολικό τριπλό δεσμό του Ηρακλή προς τον Χείρωνα, του Χείρωνα προς τον Προμηθέα και τελικά του Προμηθέα προς τον Ηρακλή και το κλείσιμο του κύκλου. Τούτος ο δεσμός απεικονίζει αρχικά την αγριότητα του ανθρώπου της φύσης, κατόπιν τη γέφυρα ανάμεσα στον άνθρωπο και τη γνώση της φύσης και τέλος την απελευθέρωση του ανθρώπου μέσω του συμβόλου της μελλοντικής γνώσης. Ο θάνατος του Χείρωνα απομάκρυνε την ανάγκη μιας εξωτερικής διαμεσότητας ανάμεσα στη φυσική και την πνευματική ύπαρξη.

Από αυτό το σημείο και μετά τούτο τον ρόλο τον παίζει η ανθρώπινη ψυχή.

Ακόμα και στο θάνατό του ο σοφός Κένταυρος άφησε πίσω μια τεράστια κληρονομιά για την ανθρωπότητα.

Την κληρονομιά της αυτογνωσίας και των θυσιών που απαιτεί η επίτευξή της.

 

 

 

Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΟΜΗΘΕΑ

 

η δικη του προμηθεα

         

Η ΔΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΟΜΗΘΕΑ

 (Από μία ιδέα ενός πεζού κειμένου του Κάρελ Τσάπεκ)

Διασκευή: Μάριος Πετρίδης. Ιούλιος 2021.

ΠΡΟΣΩΠΑ:

- ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ: (βουβός ρόλος), καθισμένος στο κέντρο με φανάρι και  την πλάτη γυρισμένη στους δικαστές.

- ΥΠΟΜΗΘΕΑΣ: Πρόεδρος στο κέντρο.

- ΑΠΟΜΗΘΕΑΣ: Εισαγγελέας άκρο αριστερά.

- ΑΜΗΘΕΑΣ: Πάρεδρος δεξιά του προέδρου.

- ΑΝΤΙΜΗΘΕΑΣ: Πάρεδρος αριστερά του προέδρου.

- ΕΠΙΜΗΘΕΑΣ: Γιος του Υπομηθέα, παιδί.

- ΑΦΗΓΗΤΗΣ: Σε αθέατη σκοτεινή πλευρά.   

 

 

ΟΔΗΓΙΕΣ

ΣΚΗΝΙΚΑ: Στο βάθος ελαιόδεντρα, τέσσερα σκαμνιά, το ένα ψηλότερο. Τέσσερα αναλόγια με κρυφό φωτισμό, (για τα κείμενα). Δεξιά ψηλά αφίσα με το Πάνθεο στον Όλυμπο. Ένα αναλόγιο δεξιά της σκηνής, για τον αφηγητή.

ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ: Κάθεται σε ένα σκαμνί, μπροστά του μία λάμπα θυέλλης με φλόγα. Γύρο του μικρές σούβλες, χύτρες, ταψιά, ψησταριά, μικρές δάδες, πυρσοί και ένας λευκός πάπυρος.

ΚΟΣΤΟΥΜΙΑ: Οι Δικαστές, με λευκούς μακριούς χιτώνες, χωρίς κορδόνι στη μέση. Τα πρόσωπα τους βαμμένα με λευκό χρώμα, το στόμα τους βαμμένο μαύρο ή σκούρο καφέ. Στο κεφάλι φορούν χρυσά στεφάνια από ελιά. Στα πόδια σανδάλια ή ξυπόλυτοι.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Σκηνικό, ένα τραπέζι με δύο σκαμνιά. Στο τραπέζι μία πιατέλα με κρέας και φρούτα. Μία κανάτα με κρασί και ένα ποτήρι. Φωτισμός από δεξιά, που προέρχεται από τζάκι ή φωτιά ή φουφού.

 

 ΕΙΣΑΓΩΓΗ- ΑΦΗΓΗΤΗΣ

 Τη στιγμή αυτήν, που σε παγκόσμια κλίμακα τα πνευματικά, τα πολιτιστικά και τα οικονομικά συστήματα, είναι παγιδευμένα, ναρκοθετημένα στις κομματικές και πολιτικές τοποθετήσεις….. Τη στιγμή αυτή, που οι εκκλησίες καίγονται, τα σχολεία γκρεμίζονται και το αίμα χύνεται ποτάμι, που η ατομικότητα εξουσιάζεται από παράλογους εξουσιαστές, τη στιγμή αυτή που η πνευματική ζωή βρίσκεται σε λήθαργο, στο ζενίθ της κατάπτωσης, που ο μικροαστισμός έχει παρασύρει τις κοινωνίες σ’ ένα απειθάρχητο σύνολο, που η νέα γενιά τρέφεται με απατηλά συνθήματα, που οι ποιητές εμπορεύονται την ουσία της τέχνης. 

 Αυτή την κρίσιμη στιγμή, που η αβεβαιότητα στιγματίζει τη διάθεση για δημιουργία, όλοι οι άνθρωποι του λόγου και της πέννας, έχουν αυξημένη την ευθύνη, την υποχρέωση, να  αντιπαρατάξουν τη δύναμη, το σφρίγος, την πνοή, την ενεργητικότητα τους.

Χρειάζεται αγώνας, για την απελευθέρωση του πνεύματος. Χρειάζεται Φως, περισσότερο Φως. Προμηθειακό  αιώνιο Φως.   

Στα κατάλληλα χέρια, η φωτιά μπορεί να προσφέρει Φώτιση. Σε λάθος χέρια όμως, η φωτιά μπορεί ν΄ αποδειχθεί  άκρως καταστροφική.

Η φωτιά που δώρισε ο Προμηθέας στους ανθρώπους μπορεί να τους προσφέρει πολλά οφέλη. Αλλά ταυτόχρονα μπορεί και να τους κάψει στον πόλεμο, σ΄ ένα ατύχημα ή στις φλόγες της ιεράς εξέτασης.

Το μέσο χρειάζεται την αγαθή του χρήση για έναν αγαθό σκοπό, έτσι ώστε να είναι πραγματικό δώρο.

Η φωτιά είναι εργαλείο αλλά και Φως, ανεκτίμητο δώρο στους ανθρώπους.

Είναι η απαρχή του τεχνικού πολιτισμού με διαχρονικό συμβολισμό.

                                                              Α΄ ΜΕΡΟΣ

 

ΕΝΑΡΞΗ: Οι δικαστές βήχουν, φταρνίζονται, σκαλίζουν τις μύτες τους και ξύνουν το κεφάλι τους.

 -Αφηγητής: ( Αργά και μακρόσυρτα). Με πολλά βηξίματα και ξεροβηξίματα και μετά από παρατεταμένες συνεδριάσεις, για τη συγκέντρωση των αποδεικτικών στοιχείων, τα μέλη της έκτακτης  συνόδου της Γερουσίας των Αρχιερέων ( ήχος κτύπων τρεις φορές, με μπαστούνι ή σφυρί.), μαζεύτηκαν εδώ στη σκιά του ιερού ελαιώνα.

-Υπομηθεάς: Λοιπόν κύριοι,( Χασμουρητό), αυτή η αναθεματισμένη υπόθεση, παρατράβηξε! Νομίζω ότι δε χρειάζεται να συνοψίσω τα στοιχεία. Για να προλάβω όμως οποιεσδήποτε τυπικές αντιρρήσεις, ο κατηγορούμενος Προμηθέας, αυτόχθων, κλητευθείς νομίμως ενώπιον του δικαστηρίου με την κατηγορία, ότι επινόησε τη φωτιά και ως εκ τούτου, χμ, χμ….διετάραξε την καθεστυκυίαν τάξιν των θεών.

Ομολόγησε πρώτον, ότι όντως επινόησε τη φωτιά και εκτός αυτού, ότι είναι εις θέσιν, να αναπαράγει το φαινόμενο δια μεθόδου την οποία αποκαλεί ανάφλεξιν. Τρίτον, ότι δε διεφύλαξε την ύπαρξη αυτού του μυστηρίου- αυτού του σκανδαλιστικού γεγονότος- μυστικήν και δεν το ανέφερε εις τας αρμοδίους αρχάς των ιερών μπάτσων, αλλά σκοπίμως το απεκάλυψεν και ούχι μόνον αυτό, αλλά και το παρέδωσε εις χείρας μη εντεταλμένων προσώπων, όπως απεδείχθη εκ της ήδη περατωθείσης καταθέσεως των εν λόγο  ατόμων εκ των ευεργετηθέντων ανθρώπων.  Νομίζω λοιπόν κύριοι δικαστές, πως αυτό είναι όλο και ότι μπορούμε, να προχωρήσουμε αμέσως και να τον κηρύξουμε ένοχο, καθορίζοντας και την ποινή του.

-Αποθημέας: Με συγχωρείται κύριε πρόεδρε, αλλά θεωρώ ότι λαμβανομένης υπόψιν της σημασίας αυτού του έκτακτου δικαστηρίου, θα ήταν πιο σωστό να εκδώσουμε την απόφαση, αφού πρώτα συσκεφθούμε κατά νόμο, δηλαδή για να το πω απλά, αφού πρώτα συζητήσουμε διεξοδικά την υπόθεση.

-Αμηθεάς: Θα ήθελα να επισημάνω,( ξεροβήχει ), ότι κατά την γνώμη μου, μία πλευρά της όλης υποθέσεως, θα πρέπει να τονισθεί ιδιαιτέρως. Κύριοι, αναφέρομαι στη θρησκευτική πλευρά και ερωτώ. Τι,Τι; Είναι αυτή η φωτιά; Τι είναι αυτή η λεγόμενη σπίθα αναφλέξεως; Όπως παραδέχεται και ο ίδιος ο κατηγορούμενος, δεν είναι τίποτε άλλο, από την αστραπή και η αστραπή όπως γνωρίζουμε όλοι, είναι η έκφραση των υπερφυσικών και μεταφυσικών δυνάμεων του Κεραύνιου Δία. Μπορείτε να μου εξηγήσετε κύριοι, πως ένας κοινός θνητός, όπως ο Προμηθέας, κατάφερε να προσεγγίσει τη Θεϊκή Φωτιά; Με ποιο δικαίωμα τη σφετερίστηκε; Από που την πήρε; Ο Προμηθέας προσπάθησε να μας πείσει ότι, απλώς την επινόησε, αλλά αυτό είναι μια ανόητη δικαιολογία. Αν το πράγμα ήταν τόσο  απλό και αθώο, γιατί να μην επινοήσει τη φωτιά κάποιος από εμάς τους εκλεκτούς των Θεών;

Η άρνηση του και τα ασύστολα ψεύδη του, δεν πρέπει να μας παρασύρουν. Εγώ θα χαρακτήριζα το αδίκημα του, ως κοινή κλοπή αφ’ ενός και ως ιεροσυλία αφ’ ετέρου.

Χωρίς το φόβο των Θεών, από τη φωτιά του κεραύνιου Δία, πως θα συντηρηθούν οι ναοί μας, τι θα τρώνε οι ιερείς μας;

Βρισκόμαστε εδώ, για να τιμωρήσουμε, με τη μεγαλύτερη δυνατή αυστηρότητα, αυτήν την ασεβή αλαζονεία και να προστατεύσουμε την ιδιοκτησία των χθόνιων Θεών μας. Αυτά ήθελα να πω μόνο.( Φυσάει τη μύτης του δυνατά στην άκρη της χλαμύδας του.).

-Υπομηθέας: Πολύ ωραία τα είπες. Θέλει κανείς άλλος να παρατηρήσει τίποτα;

-Απομηθέας: Ζητώ την ανοχή του δικαστηρίου, αλλά δεν είναι δυνατόν να συμφωνήσω με τους ισχυρισμούς του διακεκριμένου συναδέλφου μου. Παρακολούθησα πως ο εν λόγω Προμηθέας, άναψε τη φωτιά και σας λέγω ειλικρινώς κύριοι - ότι μεταξύ μας- δεν είναι και τίποτε σπουδαίο.

Η ανακάλυψη της φωτιάς, θα μπορούσε να έχει γίνει από οποιονδήποτε τεμπέλη, αργόσχολο ή και γιδοβοσκό κι αν δεν έτυχε να την ανακαλύψουμε εμείς, αυτό οφείλεται στο απλό γεγονός ότι, οι σοβαροί άνθρωποι, δεν έχουν καιρό να ονειροπολούν ή να παίζουν με πέτρες, για να δημιουργήσουν σπίθες και να ανάβουν φωτιές. Βεβαιώνω το συνάδελφο μου Αμηθέα, πως οι δυνάμεις αυτές, είναι κοινότατες και φυσικές και δεν ταιριάζει στην αξιοπρέπεια ενός σκεπτόμενου ανθρώπου, πολύ λιγότερο στους θεούς, να ασχολείται ο ίδιος με αυτές. Κατά τη γνώμη μου, η φωτιά είναι πολύ ασήμαντη ώστε να έχει οποιαδήποτε σχέση με τα ιερά και τα όσια. Αλλά η υπόθεση έχει και μια άλλη πτυχή στην οποία πρέπει να επιστήσω την προσοχή των διακεκριμένων συναδέλφων μου. Όπως φαίνεται λοιπόν, η φωτιά είναι ένα άκρως επικίνδυνο και ζημιογόνο στοιχείο. Ακούσατε ορισμένους μάρτυρες να καταθέτουν ότι, προσπαθώντας να δοκιμάσουν την παιδαριώδη ανακάλυψη του Προμηθέα, υπέστησαν εγκαύματα και σε μερικές περιπτώσεις, προεκλήθησαν ακόμη και ζημιές σε υλικά αγαθά. Κύριοι, αν εξ΄αιτίας του Προμηθέα η χρήση της φωτιάς γενικευθεί, πράγμα το οποίο τώρα πλέον φαίνεται ότι είναι δυστυχώς αναπόφευκτο, τότε ούτε η ζωή μας ούτε και η ιδιοκτησία μας, θα είναι ασφαλής και αυτό κύριοι ίσως σημάνει το τέλος του ηγεμονικού μοναρχικού πολιτισμού μας. Το μόνο που χρειάζεται είναι, μια μικρή απροσεξία και τι μπορεί να αναχαιτίσει αυτό το τόσο επικίνδυνο στοιχείο; Θα ακολουθήσει αναρχία και κατάρρευση της θεοκρατίας. Ο Προμηθέας κύριοι, είναι ένοχος εγκληματικής αμέλειας, γιατί έφερε εις τον κόσμο, κάτι τόσον επιβλαβές. Εγώ θα χαρακτήριζα το αδίκημα του, ως πρόκληση βαρέων σωματικών βλαβών και σημαντικών υλικών ζημιών. Θεωρώ ότι η πράξη του θέτει εις κίνδυνο την δημόσιαν  ασφάλειαν, αποσκοπώντας στην ανατροπή του καθεστώτος. 

Εν όψει όλων αυτών προτείνω, να προσδεθεί με αλυσίδας επί σκληράς στρώμνης. Τελείωσα κύριε πρόεδρε.    

-Υπομηθέας: Έχετε απόλυτο δίκαιο κύριε,(Μουρμουρίζοντας) και θα ήθελα, να προσθέσω κάτι ακόμη:

Τι τη θέλουμε κύριοι την φωτιά; Χρησιμοποιούσαν φωτιά οι πρόγονοί μας;  

Η ανακάλυψη ενός τέτοιου πράγματος ισοδυναμεί με ασέβειαν προς την κληροδοτημένη τάξη, χμ..χμ, είναι απλώς μια επαναστατική πράξης.

Που ακούστηκε οι άνθρωποι να παίζουν με τη Φωτιά; Αναλογισθήκατε κύριοι, που είναι δυνατόν να μας οδηγήσουν όλα αυτά;                                                                                         Οι άνθρωποι θα αποχαυνώνονται δίπλα στη φωτιά και θα γίνουν τρυφηλοί από τη θαλπωρή της, αντί-αντί να πολεμούν, να αγωνίζονται και τα παρόμοια.                                                       Η αλήθεια της φύσης των φαινομένων, πρέπει να περνάει απαρατήρητη, να γλιστράει αθόρυβα και να σπέρνεται σπόρο-σπόρο, έτσι ώστε οι άνθρωποι να τη συνηθίσουν βαθμιαία.   

Τελικά αυτό το πράγμα, θα μας οδηγήσει στον εκφυλισμό, στην ηθική παρακμή και χμ-χμ, θα προκαλέσει γενικήν αναστάτωση εις την κοινότητα μας. Για να μην μακρηγορώ άλλο…. Τα σημεία αυτά της σήψης, πρέπει να παταχθούν με τον αυστηρότερο τρόπο. Η κατάστασής είναι σοβαρά, πολύ σοβαρή. Αυτό ήθελα να επισημάνω.

-Αντιμηθέας; Πολύ σωστά ομίλησες. Όλοι συμφωνούμε με τον Πρόεδρο μας ότι η φωτιά του Προμηθέα ίσως έχει απρόβλεπτες επιπτώσεις. Κύριοι, ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δακτυλάκι μας, πρόκειται για κάτι τρομερό. Όποιος θα εξουσιάζει τη φωτιά, τι εκπληκτικές δυνατότητες θα έχει!! Θα αναφέρω λίγες μόνο στην τύχη. Θα μπορεί να καίει τα σπαρτά του εχθρού, τους ελαιώνες  και τα λοιπά γεννήματα. Χωρίς αδικίες και πολέμους δε θα υπήρχε η ιστορία και στο μέλλον η ιστορία θα γράφετε με αποκαΐδια και στάχτες. Με τη φωτιά κύριοι, ο λαός μας, απέκτησε μίαν καινούργια δύναμη και ένα όπλο, με τη φωτιά θα γίνουμε σχεδόν ισόθεοι…( Ψιθυριστά με δέος και φόβο και ύστερα ξαφνικά, ξεσπάει αγριωπά.)

 Κατηγορώ τον Προμηθέα, γιατί ενεπιστεύθει αυτό το θεϊκό και ακατανίκητο στοιχείο σε βοσκούς και δούλους, εις τον πρώτον τυχόντα. Τον κατηγορώ διότι, δεν την παρέδωσε ως όφειλε, εις τας χείρας των αρμοδίων, οι οποίοι θα την διεφύλασσαν ως  το πολυτιμότερο αγαθόν του κράτους  και θα κυβερνούσαν δι’ αυτής. Μπρος στην ανάγκη, κάθε ιδεαλισμός είναι απάτη. Ο φόβος είναι ο ιδεαλισμός των θεών. Κατηγορώ τον Προμηθέα, ότι ως εκ τούτου, υπήρξε ανάξιος θεματοφύλαξ της ανακαλύψεως της φωτιάς, η οποία θα έπρεπε να είναι μυστικόν του ιερατείου και μόνον......                                                                                   Κάθε πεποίθηση είναι φυλακή. Κατηγορώ τον Προμηθέα, (Φωνάζοντας, παρασυρμένος από τη συγκίνηση), ότι δίδαξε ακόμη και στους ξένους πως να ανάβουν φωτιά. Μάλιστα κύριοι, δεν το έκρυψε καν, από τους εχθρούς μας!!!!                                                                                           Ο Προμηθέας, δίνοντας τη φωτιά στους πάντες, δεν έκλεψε μόνο τη φωτιά από τους θεούς, αλλά και από εμάς τους ίδιους. Η ελπίδα είναι διεγερτικό για τη ζωή, πολύ ανώτερο απ΄ ότι η τύχη. 

Κατηγορώ τον Προμηθέα, ότι είναι ένοχος εσχάτης προδοσίας! 

Τον κατηγορώ γιατί συνωμότησε εναντίον της κοινότητας μας, ( Βήχας μετά παύση και συνεχίζοντας με στριγκή φωνή-υστερική ). Ζητώ την καταδίκη του εις θάνατον. ( Ασθμαίνοντας ξεψυχισμένα, κάθεται και απλώνει τα πόδια του).

-Υπομηθέας: Λοιπόν κύριοι, θέλει να μιλήσει κανείς άλλος; ( Σιωπή από όλους. Κουνάνε τα κεφάλια τους αρνητικά.).

Τότε κατά τη γνώμη του δικαστηρίου, ο κατηγορούμενος Προμηθέας κρίνεται ένοχος. Πρώτον για το αδίκημα της βλασφημίας και ιεροσυλίας. Δεύτερον, διότι προκάλεσε σοβαρές σωματικές βλάβες και υλικές ζημιές, εις την ιδιοκτησίαν τρίτων και έθεσεν εις κίνδυνών τη δημόσιά ασφάλειαν. Τέλος είναι ένοχος εσχάτης προδοσίας και ιεροσυλίας. Κύριοι, προτείνω να καταδικασθεί εις ισόβια δεσμά και επιπροσθέτως να προσδεθεί με αλυσίδας επί σκληρής στρωμνής, ή αλλιώς να καταδικασθεί, εις θάνατον ..αχμααχμ…..

-Αντιμηθέας: Ή και τα δύο, (σκεπτικός), έτσι ώστε να ικανοποιηθούν και οι δύο καταδικαστικές προτάσεις.

-Υπομηθέας: Τι εννοείς και τα δύο;

-Αντιμηθέας: Το σκέφτηκα πριν  από λίγο. Ίσος θα μπορούσαμε να το πετύχουμε ως εξής: Θα καταδικάσουμε τον Προμηθέα να μείνει δεμένος σε ένα βράχο όλη του τη ζωή και θα αφήσουμε τα όρνεα, να τρώνε το άθεο συκώτι του. Καταλάβατε τι θέλω να πω εξοχότατε; ( Τρίβοντας τα χέρια του.).

-Υπομηθέας: Ναι αυτό μπορεί να γίνει. ( Με ύφος ατάραχο, βλέπει ψηλά προς κάποια κορυφή, ή τον ουρανό.). Κύριοι, αυτή θα ήταν όντως παραδειγματική τιμωρία και μάλιστα ταιριαστή για ένα τέτοιο ιδιότυπο έγκλημα δε νομίζετε; Υπάρχουν αντιρρήσεις; ( Σιωπή, κουνάνε τα κεφάλια τους.). Τότε η συνεδρίαση θεωρείται λήξασα…

( Αποχωρούν παίρνοντας τα φανάρια τους και τους παπύρους σαν κλέφτες με γοργά, χοροπηδηχτά βήματα. Ο Προμηθέας σβήνει το φανάρι του και ξαπλώνει με ανοιχτά χέρια και πόδια, σαν το Βιτρούβιο άντρα.).

 

                                                   ΤΕΛΟΣ  Α΄ ΜΕΡΟΥΣ       

    

 

                                                ΜΕΡΟΣ Β΄ ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Σκηνικό: Τραπέζι με πιατέλα με κρέατα, μία κανάτα με κρασί, δύο σκαμπό. Δεξιά ο γιος του Υπομηθέα, Επιμηθέας, αριστερά ο Υπομηθέας. Ο Υπομηθέας, ροκανίζει ένα μπούτι αρνίσιο με τα χέρια, κάπου δεξιά, καίει ένα τζάκι ή ένα φανάρι ή μία ψησταριά. Ο Επιμηθέας με γαλάζιο κοντό ένδυμα ή στολή οπλίτη.

 -Επιμηθέας: Και γιατί καταδίκασες τον Προμηθέα σε θάνατο μπαμπά;

-Υπομηθέας: ( Μασουλώντας με ήχους .. μιάμ… μμμμ..) Μα την πίστη μου, αυτό το αρνάκι είναι πιο νόστιμο ψημένο απ΄ότι άψητο. Βλέπεις τελικά η φωτιά χρησιμεύσε και σε κάτι….( Παύση ). Για λόγους δημοσίου συμφέροντος το έκανα, καταλαβαίνεις; Γιατί τι θα γινόμαστε εάν επιτρέπουμε στον καθένα να επινοεί ατιμωρητί- επειδή έτσι του αρέσει-σπουδαίες ανακαλύψεις; Μη ξεχνάς νεαρέ μου, πως το συμφέρον της πατρίδας είναι υπεράνω της δικαιοσύνης. Καταλαβαίνεις τι θέλω να πω; Μου φαίνεται όμως ότι αυτό το κρέας, θέλει κάτι ακόμα. Ανά…… το βρήκα … (Φωνάζει με ενθουσιασμό και σηκώνεται από το κάθισμα του με υψωμένα τα χέρια και τις παλάμες στραμμένες στον ουρανό.). Το ψητό αρνάκι θέλει αλάτι, ρίγανη, και σκόρδο. Να πως θα έπρεπε να το ψήνουν για να γίνει μπουκιά και συχώριο. Αυτή είναι  ανακάλυψη μια φορά! Μπράβο μου!!! Και πάω στοίχημα, πως κάτι τέτοιες ανακαλύψεις που ομορφαίνουν τη ζωή, δεν περνάνε καν από το μυαλό ανθρώπων σαν τον Προμηθέα.

-Επιμηθέας: Πρόσεχε μπαμπά κινδυνεύεις!!! Ε αν την ανακάλυψη σου μάθουν οι θνητοί, θα κάνουν αλυσίδες καταστημάτων ταχυφαγίας και θα είναι ευδαίμονες ωσάν το Δία. Θα τσικνίζουν για την ευχαρίστηση τους, αδιαφορώντας για θυσίες στους θεούς και τότε πατέρα, οι θεοί θα πεθάνουν. Διότι και οι θεοί, πεθαίνουν, όταν τους ξεχνάνε οι άνθρωποι. Η λογική αρχίζει στην κουζίνα πατέρα. Όταν οι θνητοί, δε θα κρυώνουν, υπό την ανακάλυψη του Προμηθέα, δε θα διψούν, δε θα πεινούν, θα είναι πιο ευδαίμονες από τους θεούς, χωρίς τον φόβο του φωτισμένου από δάδες,  Άδη και το φόβο του θανάτου. Θα θεωρούν χαμένη τη μέρα εκείνη, που δε θα έχουν χορέψει ούτε μία φορά. Πατέρα, κατά κανόνα, όλα τα πράγματα τα ανακαλύπτει, αυτό το απόλυτα χυδαίο και άμυαλο ΟΝ η ΤΥΧΗ, κατά ΤΥΧΑΙΟΤΗΤΑ. Ο άνθρωπος που θέλει να σώσει τον κόσμο και να βοηθήσει τους συνανθρώπους του, πάντα έρχεται σε σύγκρουση με καποιανού το συμφέρον. Δε μπορείς να ευχαριστήσεις και τους πάντες, δε γίνεται. Σε βλέπω λοιπόν πατέρα, κατηγορούμενο στην επόμενη δίκη.

Εγώ τώρα για το καλό και για το κακό θα πάω να συναντήσω αυτό το θελκτικό φάντασμα την Πανδώρα με το κουτάκι της, το κοσμημένο μ΄ όλες τις χάριτες.

 

                                                           ΤΕΛΟΣ

Φινάλε: Όλος ο θίασος, βγαίνει και υποκλίνεται με φαναράκια στα χέρια.     

Η πνευματική ιδιοκτησία αποκτάται χωρίς καμία διατύπωση και χωρίς την ανάγκη ρήτρας απαγορευτικής των προσβολών της. Επισημαίνεται πάντως ότι κατά το Ν. 2121/1993 και κατά την Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης (που έχει κυρωθεί με το Ν. 100/1975) απαγορεύεται η αναδημοσίευση και γενικά η αναπαραγωγή της στοιχειοθεσίας της σελιδοποίησης, του εξωφύλλου και γενικότερα της όλης αισθητικής εμφάνισης του παρόντος έργου, με οποιονδήποτε τρόπο, τμηματικά ή περιληπτικά, στο πρωτότυπο ή σε μετάφραση ή άλλη διασκευή, με φωτοτυπίες, ηλεκτρονικές ή οποιεσδήποτε άλλες μεθόδους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Ν. 2121/1993, χωρίς γραπτή άδεια του εκδότου και του  συγγραφέα.